“Scharnhorst immer voran”
“Scharnhorst, daima önde”
DKM Scharnhorst, güçlenme yolundaki Alman Donanması’nın, kimine göre modern savaş kruvazörü, kimine göre hızlı savaş gemisi, kimine göre lanetli gemisi, kimine göre ise zarif, gri Alman hanımefendisidir. Ocak 1939’da görevlendirilip, Aralık 1943’teki batışına kadar dolu dolu geçen 5 senelik kariyeri boyunca batırdığı HMS Rawalpindi, HMS Glorious, HMS Alcasta, HMS Ardent, birçok ticari kargo gemisi, HMS Renown’un hasarlanması; HMS Hood, HMS Nelson, HMS Rodney ve Fransız Dunkerque tarafından 5 gün takip edilmesine rağmen yakalanamaması; Norveç’in İşgali ve İngiliz Kanalı’nı güpegündüz geçtiği Cerberus Operasyonu ile İngiliz Donanması’nın yeterince nefretini kazanmıştı.
Sonun Başlangıcı: İlk Keşif Raporu
19 Aralık 1943’te, bir Luftwaffe keşif pilotu, 14 veya 15 destroyer ve kruvazörün eşlik ettiği 20 gemilik bir konvoyu tespit etti. Alman yüksek komutası zayıf hava görünürlüğünden şüphelenerek, havacıların kargo gemilerini savaş gemileri gibi algıladığını düşünmüş ve eskort gücünün bildirilenden daha küçük olduğu tahminine varmıştı. Komuta kademesi tahmininde yanılıyordu. Donanmanın en etkili silahı DKM Tirpitz hasarlıydı ve kullanılabilecek tek güç DKM Scharnhorst’du. Amiral Karl Dönitz, bir sonraki müttefik konvoy saldırısı için DKM Scharnhorst’un kullanılacağını amiralliğe terfi eden gemi komutanı Erich Bey’e iletti. 22 Aralık günü gelen emir DKM Scharnhorst’un 3 saat içinde denize açılacak şekilde hazır tutulmasını buyuruyordu. Aynı gün birkaç saat sonra Lutwaffe keşif uçağı, Tromsö’nün 740 kilometre batısında yaklaşık 20 gemiden oluşan ve eskort koruması bulunan bir konvoyu tespit etti. Konvoy 24 Aralık günü tekrar tespit edildiğinde, rotanın Sovyetler Birliği olduğu kesinleşmişti. Ertesi gün saat 09:00’da bir U-Boat konvoyun kesin yerini raporladı. Karl Dönitz, Erich Bey’e Scharnhorst’un harekete geçmesini emretti. Dönitz, Bey’e, eğer üstün bir koruma ile karşılaşırsa saldırmamasını, ancak yine de saldırı yapacak şekilde takipte kalmasını tavsiye etti. Erich Bey ise hava şartlarına bağlı olarak 25 saat sonra konvoyu yakalayıp saldırıya geçebileceğini öngörüyordu. Onarımına rağmen DKM Tirpitz’in bu operasyona katılması öngörülmüştü. Fakat o an Norveç’te bulunan toplam yakıt yalnızca DKM Scharnhorst ve beş muhrip için yeterli geliyordu, DKM Tirpitz için yeterli yakıt yoktu. Sefere Noel Günü çıkılması sebebiyle izinli olan mürettebatın yerine Tirpitz’den yaklaşık 150 denizci Scharnhorst’a alınmıştı. Noel Günü’nde, Scharnhorst kariyerinde ilk defa yalnız başına göreve gönderiliyordu. Komutanı daha önce hiç bu kadar büyük bir gemiye komuta etmemişti.
“Mücadele, yarıda bırakılamaz!”
Scharnhorst ve birlikte hareket ettiği beş avcısı 19: 00’da limandan ayrıldı, dört saat sonra açık denize ulaştı. Erich Bey şiddetli şartlarından dolayı huzursuzdu. Yılın bu zamanları bölgede ancak 45 dakika kadar gün ışığı havayı aydınlatıyordu. Muhripler, ağır hava koşullarında denizde çılgınca zıplıyorlardı ve bu da silahları herhangi bir hedefe yöneltmeyi zorlaştırıyordu. Dahası, geminin dümen ve pervaneleri sudan çıkıyor, kıvrak manevralar yapmak olanaksız hale geliyordu. Erich Bey, görevi iptal etmek amacıyla nazik bir şekilde gizli bir ricada bulundu ve Narvik’e şöyle dedi: “Destroyer henüz silahlarını kullanmadan hasar gördü.” Ancak bu uyarı görmezden gelindi. Görev gücü operasyona devam etmek zorunda kaldı. Amiral Dönitz, Hitler’e “denizde büyük bir zafer” sözü vermişti ve Führer donanma şefine icraat yapması için baskı yapıyordu. Dönitz’in cevabı açık ve ödünsüzdü: “Mücadele, yarıda bırakılamaz!”. Ancak asıl tehlike henüz ortaya çıkmamıştı. Bir yerlerde birileri bu konuşmaları takip ediyordu… Radyo sessizliğini bozan Erich Bey, Kraliyet Donanması’na Kuzey’de bir şeylerin döndüğünü fark ettirmişti. İngiliz Amiralliği, bir önceki yılın kanal geçişinde gösterilen kasvetli gövde gösterisinin tekrarlanmayacağı husunda kararlıydı. İngilizlerin tepkisi hızlı, güçlü ve etkiliydi. Almanların hedefi, eskort gücü gerçekten abartılan konvoy JW55B’di. Donanma denizaltı tehdidine karşı konvoya 10 muhrip görevlendirmiş, kruvazör koruması ise atanmamıştı. Ancak muhriplerin bilmediği, bu soğuk kış gününde yerlerinin biliniyor olmasıydı. Amiral RL Burnett’in bayrak gemisi HMS Belfast, HMS Sheffield ve HMS Norfolk’un bulunduğu ve Murmansk’tan boş dönen bir önceki konvoy olan JW55A’ya eşlik ediyordu.
Kapan Kuruluyor
Konvoy kargo gemileri ile Barents Denizi’nde ayrılan Burnett, üç kruvazör ile görev gücü 1 olarak rotasını JW55B’ye çevirdi. Ayrıca, Amiral Bruce Fraser’ın HMS Duke of York, HMS Jamaika, HMS Savage, HMS Scorpion, HMS Saumarez ve HNoMS Stord’dan oluşan filosu, görev gücü 2 ise İzlanda’nın güney kıyılarında yavaşça ilerliyordu. Fırtına sebebiyle yüzey arama radarı devre dışı kalan Erich Bey, konumunun yanlış olduğundan endişe etmeye başlamıştı. 26 Aralık’ta sabah saat 8’den hemen önce, konvoyun beklediği yerde olmadığı için şaşkına döndü ve avcılarına konvoyu aramak için güneybatıya sapmalarını emretti. Fırtınalı havada ve ve kutup karanlığında tavsiye edilmeyen bu emir ile Scharnhorst artık tek başına kalmıştı. İngilizler bu gerçeği çoktan fark etmişti ve etkileri açıktı. Hitler, yalnız başına bir cesaret gösterecek kadar çaresizse, Almanya hayal ettiklerinden daha da kötü durumda olmalıydı. Eğer Scharnhorst’u ortadan kaldırabilirlerse, artık Atlantik’te hakimiyet tamamen Kraliyet Donanması’nın insiyatifine geçecekti.
08:40’ta, HMS Belfast’ın radarı 17 mil uzaklıkta büyük bir gemi tespit etti. Kırk dakika sonra kesin olarak Scharnhorst olarak tanımlandı. Erich Bey çılgınca yeri belirsiz olan konvoyu arıyordu. Ancak Fraser’in filoyu kuzeye daha güvenli bir yere gönderdiğini bilmesinin hiçbir yolu yoktu. Aniden aydınlatma fişeği patladı. Altı dakika sonra, saat 09:30’da, HMS Norfolk 8 inçlik mermilerini 13.000 metreden göndermeye başlamıştı. Köprüde, Kaptan Fritz Hintze, saldıran gemileri tespit etmek için ön radarını açmıştı. Ancak radara isabet eden bir mermi sadece kıç radarına bel bağlamasına sebep oldu. HMS Belfast ve HMS Sheffield de ateş açmaya başlamıştı. Scharnhorst neredeyse tamamen kör olmuştu. Fırtınalı ve karanlık oratmda optik nişangâhlar verimli olamıyor, Scharnhorst ancak düşman gemileri ateş açtığında namlularından çıkan alevlere göre nişan alabiliyordu. Ancak HMS Norfolk dışındaki gemiler farklı bir barut kullandığı için seçilemiyordu. HMS Norfolk ise her atışta yerini belli ediyordu. Bu yüzden Erich Bey, gemisini geri çevirdi ve düşmanlarını kolayca atlatarak güneydoğu istikametine yönelerek bölgeden kaçtı. Gemisinin ağır hasar görmesi ve hala kaçmayı başarması halinde, Almanya’da tamir için çok az umut olacaktı. Burnett, Bey’in kendisini konvoydan uzaklaştırıp, etrafta dolaştıktan sonra ve Scharnhorst’un süper hızını kullanarak geri dönüp konvoy gemilerini bulabileceğinden endişe ediyordu. Dahası, Burnett, Alman akıncısının hava muhalefeti sebebi ile hava keşfi yapılamamasından dolayı izini kaybedeceğini biliyordu. JW55B’ye geri dönen Burnett, kruvazörlere Scharnhorst için bir tuzak kurmasına yardımcı olmak için dört avcıyı görevlendirdi. Konvoyun önünde, 10 mil ötede perdeleme yaparak, zikzak yapmaya başladılar.
“Son mermiye kadar savaşacağız!”
Burnett’in şüphelendiği gibi, Bey kısa bir Kuzey Kutbu kış günü öğlen vaktinde konvoyu yakaladı. Düşman gemilerini gören Bey, yine güneydoğuya yöneldi ve bu kez İngilizlere ateş açtı. HMS Norfolk’a kaydettiği isabet geminin radarını ve taretini etkisiz hale getirdi. Bunun üzerine Bey, gemisini limana götürmeye karar verdi. Ayrıldığı destroyerlere, daha önce bir U-Boat tarafından verilen koordinata gidip konvoya tuzak kurmaları emrini verdi. Ancak muhripler konvoyu kaçırdı. DKM Scharnhorst birkaç saat boyunca güney yönünde kaçmaya devam etti. HMS Sheffield ve HMS Norfolk motor sorunları yaşadı ve geri çekildi. HMS Belfast bir süre tehlikeye maruz kaldı. Scharnhorst’daki radar eksikliği, Almanların durumdan faydalanmasını engelleyerek Belfast’ın radarda Scharnhorst’u yeniden yakalamasına imkân sağladı. HMS Duke of York’a HMS Belfast’ın radar temas bilgileri verildi. DKM Scharnhorst, doğruca Amiral Fraser’in komutasındaki görev gücü 2’nin üstüne gidiyordu. Akşam saat 5’den önce, HMS Belfast, DKM Scharnhorst’un üzerindeki karanlık havayı dağıtmak için aydınlatma mermilerini ateşledi. 13 mil uzaktaki HMS Duke of York 14 inçlik silahlarıyla ateş açtı. Kız kardeşlerinin aksine, HMS Duke of York yeni ve daha moderndi fakat Scharnhorst’un ağır silahlarının atış oranı rakibinin dört katıydı. 16:48’de gönderdiği salvolar DKM Scharnhorst’u gafil avladı. A ve B taretleri devre dışı kaldı. Scharnhorst artık sadece C tareti ile karşılık verebilirdi. Görevli personele A ve B taret mühimmatlarının, C taretine aktarılması emredildi. DKM Scharnhorst, HMS Norfolk ve HMS Belfast’ı hedef aldı. İsabet şansını arttırmak için İngilizler ile arasına mesafe koyup salvolarına devam etti. Gönderdiği salvoda 2 mermisi HMS Duke of York’un atış kontrol radarını imha etti fakat Scharnhorst bu isabetten habersizdi. İsabet sonucu radara bağlı bazı teller ve kablolar zarar görmüş, teknisyen teğmen direğe çıkarak onarımı gerçekleştirmiş ve radar yine aktif hale getirilmişti. Çarpışmanın devamında, saat 18:20’de HMS Duke of York’un salvosu ile çok uzak mesafeden aldığı isabet DKM Scharhorst’un kemer zırhını delerek birinci kazan dairesini imha etti. 10 knota düşen hız acil onarım ile 22 knota çıkarıldı. Arından Amiral Erich Bey son mesajını geçer: “Son mermiye kadar savaşacağız”.
Kader
Hızı düşen gemi muhripler için kolay hedef haline geldi. 18:50’de Scharnhorst, HMS Savage ve HMS Saumarez’i oyalamak için sancak tarafına döndü ancak bu manevra destroyerler HMS Scorpion ve HNoMS Stord’un torpidolarla saldırmasını olanak sağladı. Scharnhorst sancak tarafına bir torpido isabeti aldı, torpidolardan kaçınmaya devam ettiği sırada HMS Savage ve HMS Saumarez iskele tarafına üç torpido daha isabet ettirdi. HMS Saumarez, DKM Scharnhorst’un ikincil silahları tarafından açılan ateşten birkaç kez etkilendi ve on bir kişi öldü, on bir kişi de yaralandı. Bu beklenmedik karşılık ile Saumarez geri çekilmek zorunda kaldı. Aldığı torpido isabetleri ile Scharhorst’un hızı tekrar 10 knota düştü. HMS Duke of York, yavaşlayan Scharhorst ile mesafeyi iyice kapadı. 10.400 metreden çatışmaya giren HMS Belfats, 19:15’de kaydettiği isabet ile C taretini de susturdu. Scharhorst’un üzerinde aydınlatma fişekleri adeta avize gibiydi. DKM Scharnhorst’un ateş etmemesi üzerine Duke of York ve kruvazörlere ateş kes emri verilir. Destroyerler, Opportune, Virago, Musketeer ve Matchless’in attığı torpidolar Scharnhorst’un sonunu getirir. DKM Scharnhorst’un 1968 kişilik mürettebatının sadece 36’sı soğuk sulardan kurtarılabilmiştir. Denizcilerden 30’u Scorpion, 6’sı ise Matchless tarafından kurtarılır. Kurtarılanlar arasında Alman görev gücünün komutanı olan Amiral Erich Bey, ve Kaptan Fritz Hintze bulunmamaktadır. Fraser, Nurmansk’a doğru ilerleme emri verir. HMS Duke of York’dan üst amiralliğe giden mesaj ve alınan cevap bundan ibarettir:
-Scharnhorst battı.
-Tebrikler…
Scharnhorst, Alman Donanması’nda çok özel bir yere sahiptir. Tıpkı DKM Bismarck gibi sonuna kadar dövüşerek batmıştır. Gemi komutanı Amiral Erich Bey’in verdiği hatalı kararlar geminin sonunu getirmiştir. Özellikle HMS Duke of York’un bulunduğu ikinci görev gücünün Lutwaffe tarafından tespit edilip gemiye iletilmemiş olması durumu karmaşık hale getirmektedir. DKM Scharnhorst’un Görev Gücü 1 ile girdiği çatışmada radarını kaybettiği bilinmektedir fakat Luftwaffe tarafından Görev Gücü 2’nin yeri tespit edilmiş olmasına rağmen Scharnhorst doğrudan bu noktaya ilerlemiş ve uyarılmamıştır. Kurtulanlar arasında hiçbir subay yoktur. DKM Scharnhorst’un batırılışı, Avrupa’da son deniz üstü çatışmasıdır. Artık Hitler’in deniz üstünde tehdit oluşturabilecek güçlü bir gemisi kalmamıştır.
Kaynaklar
