Helmuth Karl Bernhard von Moltke, 1857-1888 arasında 31 yıl boyunca Prusya ve Almanya İmparatorluğu Genelkurmay Başkanlığını yapmış, modern askeriyeye olan etkileri sebebiyle son derece önemli bir şahsiyettir. Kendisi Alman ordusuna Prusya felsefesinin niteliklerini aşılayan önemli kişilerden biridir. Büyük komutan Moltke hakkında konuşabileceğimiz son derece önemli bir çok konu var ancak bu yazımda kendisinin ileri görüşlülüğünü ortaya koyan önemli bir stratejik tespitinden bahsedeceğim.
Moltke yalnızca Almanya’da değil, Avrupa’nın tamamında da gelişen sanayi devrimi koşullarının askeriyeyi nasıl etkileyebileceğini gören ender kişilerdendi. İktisadi anlamda yaşanan müthiş devinimin farkına varmıştı ancak kendisi bir asker olduğu için ekonomik dinamiklerden ziyade savaş alanlarının nasıl şekilleneceği üzerine kafa yoruyordu. Kendisinin bu bağlamda gelişen en net fikri buharlı trenler üzerine olmuştu.
Almanya’da sistematik olarak çalışabilen ilk tren hattı 1836’da kurulmuştu. Moltke trenlerin sanayi bölgelerine ormanlardan ve dağlardan tomruk, kömür ya da demir getirme işlemini inanılmaz kolaylaştırdığını gözlemlemişti ve aklına derhal bunun neden askeri taşımacılık için kullanılamayacağı sorusu geldi. Moltke’nin kendi deyimiyle “19.yüzyılın kaleleri artık trenler” olmuştu. Bu söylem oldukça güçlü bir iddiaydı zira bu tarihe kadar bir çok iniş ve çıkış yaşansa da kaleler askeri dinamikler açısından hala çok önemli bir olgu teşkil ediyordu. Moltke bu fikrini yalnızca zihin dünyasında bırakmadı ve derhal elindeki imkanlarla uygulamaya koyuldu. Bu imkanlar kendisi Genelkurmay Başkanı oluncaya dek kısıtlıydı, bu nedenle subaylığı sırasında elde ettiği gelirinin önemli bir kısmını raylı taşımacılıkla ilgili hisselere yatırdı. Kendisi 1857 yılında Genelkurmay Başkanı olduktan kısa süre sonra ise Prusya’nın yıllık döşediği ray uzunluğu Fransa’nın 2 katına ulaşmıştı.
Almanya’nın demir yolu gelişmini dönemin diğer önde gelen devletleriyle kıyaslamak için aşağıdaki haritaları ve grafikleri incelemek bize önemli bilgiler verecektir.
Trenlerin askeri taşımacılık için kullanılacak şekilde programlanması Prusya’ya 1866-1870 savaşlarında ciddi bir avantaj sağladı. Birliklerin bir noktadan başka bir noktaya kaydırılması çok daha hızlı ve düşük masrafla sağlanabilir hale gelmişti. Öte yandan kilometrelerce yol yürümeyen askerler savaşacakları cephe hattına vardıklarında çok daha enerjik oluyorlardı. Yararlı malzemelerin ve diğer bütün silahların yolculuk esnasında yıpranma düzeyleri çok büyük oranda minimize edilmişti.
Büyük komutan Moltke’nin 1891’deki ölümünden sonra da Alman askeri taşımacılığının raylı ulaştırma üzerindeki gelişimi hız kesmeden devam etti. 1.Dünya Savaşı geldiğinde ise Alman ordusunun Doğu’da Moskova’nın 100 kilometre, Batı’da ise Paris’in 65 kilometre yakınına kadar ulaşmasında bu tren hatları son derece kritik lojistik roller üstlendiler.
İleri Okuma ve Bağlantılı Linkler:
Cambridge Savaş Tarihi
www.zum.de
