Leopard 2 Tankının Genel Analizi

Giriş

Bu çalışmada zırhlı muharebe tarihinde geliştirilme süreci ve felsefesi ile önemli bir dönüm noktası olan, modern Alman savunma sanayisinin en önemli ürünlerinden Leopard 2 tankı tanıtılmaktadır. Çalışma kapsamında Leopard 2’nin geliştirilme süreci, seri üretim modelleri ve modernizasyon sonrası modellerinin özellikleri özetle açıklanmıştır. Yazının bütünlüğünü korumak adına, Almanya dışındaki Leopard 2 kullanan ülkelerin yürüttüğü modernizasyon çalışmalarına ve Leopard 2 şasisini kullanan diğer araçlara değinilmemiştir.

Leopard 2’nin Geliştirilme Süreci

Leopard 2’nin geliştirilme süreci, 1963 yılında Federal Almanya Cumhuriyeti ile Amerika Birleşik Devletleri arasında imzalanan bir anlaşmayla başlamıştır. Bu anlaşmayla birlikte ‘Main Battle Tank/Kampfpanzer 70 (MBT/KP-z 70) [Ana Muharebe Tankı 70]’ isimlendirilen geliştirme programı başlamış oldu.  ABD tarafından General Motors, Almanya tarafından ise MaK, Rheinstahl-Henschel, Lutherwerke ve Krauss-Maffei şirketlerinin oluşturduğu Deutsche Entwicklungs-Gesellschaft mbH konsorsiyumu projeye dahil oldu.

MBT/KP-z 70 geliştirilirken ABD ve Almanya’nın hedefi açık ve netti: dünyanın en iyi tankını üretmek. Yeni üretilecek tank Almanya envanterindeki M48A2G’lerin yerini alacaktı. 50 ton ağırlık, hidro-pnömatik süspansiyon kullanımı ve Shillelagh tanksavar füzeleri ile diğer tanksavar mühimmatlarını ateşleyebilen 152 milimetrelik XM150E5 topunun entegrasyonu tank için öngörülen temel özelliklerdi. Ayrıca tankta bir otomatik yükleme sistemi bulunacaktı ve tankta bulunan 50 mermiden 26’sı bu sistemde yer alacaktı. Tankta tamamı tarette konumlanmak üzere üç mürettebat bulunacaktı. 1968 yılında her iki ülkenin altışar adet prototip üretmesi kararlaştırıldı. Fakat 1969 yılında yapılan analizlerde tankın üretim maliyetinin bir Leopard 1’i ikiye katladığı görüldü. Tankın ağırlığının düşürülmesi gerektiği anlaşıldı ancak Almanya ve ABD arasında bu konuda bir anlaşma sağlanamadı. Nihayet Ocak 1970’te bu karmaşık tankın geliştirilme projesi durduruldu ve her iki ülke de kendi tanklarını geliştirmeye karar verdi. ABD daha sonra M1 Abrams’ın temelini oluşturacak XM803 olarak isimlendirdiği proje üzerine çalışmaya başladı. Almanya ise geliştirilme süreci durdurulana kadar 830 milyon Alman Mark’ı harcadığı MBT/KP-z 70’in parçalarını kullanan ve nihayetinde Leopard 2’nin temelini oluşturacak proje üzerine yoğunlaştı.

Alman-Amerikan ortak ana muharebe tankı projesi MBT-70.

Ana yüklenici olarak Münih merkezli Krauss-Maffei şirketi seçildi; Porsche şasi, Wegmann ise taret üzerinde çalışacaktı.  Alman/ABD tankı için geliştirme programının sona ermesiyle 1969 yılının sonlarında, Alman Savunma Teknolojileri ve Satın Alma Bürosu, MBT-70 programının büyük bölümünden tasarruf etmek için bir çalışma başlattı. Bu, iptal edilmiş MBT-70 programının bir bölümünü deney tankının parçaları ile birleştirmeye yönelik bir girişimdi ve ‘Eiler’ (Domuz) olarak biliniyordu ancak hiçbir zaman prototip statüsüne erişilemedi. 1970 yılı başında Alman Savunma Bakanlığı, daha önce edindikleri deneyimden yararlanabilmek için MBT-70 için geliştirilen MTU motoruyla devam ettirilmesi için daha sonra “Keiler” (Yaban Domuzu) olarak bilinecek “Vergoldeter Leopard”ın geliştirilmesini önerdi. Bu kapsamda iki prototip üretildi. Daha sonra Almanya Savunma Bakanı olacak olan Helmut Schmidt projeye devam edilmesini önerdi. Planlanan on araca ek olarak, yedi araç daha sipariş edildi.

1972-1974 arasında 16 şasi ve 17 taret üretildi. Prototipler ilk bakışta Leopard 1 A4’e çok benziyordu ancak ön kısım kama şeklindeydi ve egzoz panjuru arka plakaya alınmıştı. Prototiplerde kullanılan parçalar ve atış kontrol sistemleri birbirinden farklıydı. 12 silindirli MTU MB-873 Ka-500 su soğutmalı dört pistonlu motor MBT-70’den alındı. 20 kW’lık jeneratör, şanzıman, hava filtreleri, soğutma ve fren sistemleri ile birlikte vites kutusu, 15 dakika içinde kolayca değiştirilebilen kompakt bir gruptan oluşmaktaydı. 17 adet taretten 10 tanesine 105 milimetrelik yivsiz bir top takıldı. Geriye kalan yedi adet tarete Rheinmetall tarafından tasarlanarak üretilen 120 milimetrelik yivsiz bir top entegre edildi. Bu prototipler Leopard 2 K adını aldı ancak daha sonra K harfi isimden kaldırıldı.

Ordu Leopard 2’lerin 50 tonu aşmamasını ve tank için üretilecek olan optiklerin ve lazer mesafe bulucuların Leopard 1’de de kullanılabilir olmasını talep ediyordu. Prototiplerin mühendislik testleri 1972-1974 arasında Münster ve Meppen’de gerçekleştirildi, daha sonra birliklerdeki test süreci başladı. İklim testleri için dört tank 14 Şubat-19 Mart 1975 tarihlerinde sıcaklığın -30 derecinin altına düştüğü Kanada, Shilo’ya gönderildi. Daha sonra yüksek sıcaklık testleri, 45 derecenin üzerinde sıcakların yaşandığı Yuma, Arizona’da, Nisan-Mayıs 1975 tarihinde gerçekleştirildi. Fakat prototiplerin ağırlığı MLC 50’nin (50 tonluk askeri yük sınıfı) 1.5 ton üzerindeydi. Bunun üzerine Wegmann firması ‘Spitzmaus-Turm’ (Kır Faresi Tareti) olarak isimlendirilen daha hafif ve EMES 13 mesafe bulucusunun kullanılabileceği yeni bir taret geliştirdi. Bu mesafe bulucu Leitz ve AEG-Telefunken tarafından geliştirilmişti yalnızca 350 milimetrelik bir uzunluğa sahipti, böylece taretin ön bölümüne entegre edilebilecekti.

Bu sırada 1973 Yom Kippur Savaşı’nın ilk analizleri ortaya çıkmaya başlamıştı ve artan zırh korumasının gelecekte belirleyici bir faktör olacağı yeniden anlaşılmıştı. Bunun sonucunda Leopard 2’nin daha ağır zırhlandırılmasına olanak sağlayacak MLC 60 (60 tonluk askeri yük sınıfı) kabul edildi. Bu kararın ardından eldeki taretlerden biri çok katmanlı zırhla donatıldı. T 14 mod adı verilen bu taret Leopard 2 geliştirme programının bir dönüm noktası ve Leopard 2 AV’ye doğru atılan ilk adım olacaktı.

Leopard 2 AV

1973’te, 80’li yıllardaki ana savaş tanklarının belirli bileşenlerini standartlaştırmak için ABD ve Almanya arasında görüşmeler başladı. Bunun bir sonucu olarak, 1976’da Leopard 2’nin ABD’nin performans ve maliyet beklentilerini karşılamak için nasıl değiştirilebileceğinin incelenmesine karar verildi.

Farklı Alman ve ABD yetkili kurumlarının askeri taleplerine dayanarak, Porsche, Krauss-Maffei ve Wegmann şirketleri Leopard 2 AV (Austere Version – Yalın Model) tasarladı ve üretti. Değişiklikler arasında gövde üzerinde zırh ve daha sofistike bir atış kontrol sistemi olan yeni bir taret ve yeni çok katmanlı zırh gibi özellikler yer alıyordu. İki şasi ve üç taret 1976 yılında hazır hale getirildi. İlk prototipte, Hughes atış kontrol sistemi ve bir L7A3 105 mm top monte edilmiş bir taret vardı. İkinci tank da aynı silahla donatılmıştı ancak daha sonra Rheinmetall’in 120 milimetrelik yivsiz topunun hızlı bir şekilde kullanılmasına izin verilmesi için gerekli girişimler yapıldı. Üçüncü tarette EMES 13 kullanılan Alman atış kontrol sistemi vardı ve Alman test programında kullanılacaktı. Üçüncü ile aynı olan ek bir taret daha üretildi ve doğrudan Rheinmetall’in 120 milimetrelik yivsiz topu entegre edildi.

Alman prototipleri Ağustos 1976’nın sonunda ABD’ye getirildi ve Leopard 2 AV ve XM1(Abrams’ın prototipi) prototipleri arasındaki karşılaştırmalı testler yıl sonuna kadar Aberdeen’de sürdü. ABD Ordusu, Leopard 2 AV ve XM1’i ateş gücü ve hareket kabiliyeti açısından birbirine yakın bulmuş ancak zırh korumasında XM1’i üstün bulmuştur. Bundan dolayı ABD seri üretim için XM1’i seçti. Karşılaştırmalı testlerin ardından Leopard 2 AV prototipleri değerlendirme testleri için Almanya’ya geri gönderildi. Yapılan çalışmaların ardından Leopard 2’de Rheinmetall üretimi 120 milimetrelik yivsiz topun kullanılmasına karar verildi ve seri üretim sürecine geçildi.

Seri Üretime Geçiş

Eylül 1977’de, beş seri halinde üretilmek üzere 1.800 Leopard 2 tankı sipariş edildi. Ana yüklenici Krauss-Maffei’ydi ve tankların %55’ini üretecekti. Maschinenbau Kiel (MaK) ise tankların % 45’ini üretmek için anlaşan ikinci firmaydı. Wegmann, Krupp ve Rheinmetall ise tankın tareti, atış kontrol sistemi ve topunun üretim ve montajından sorumluydu.

İlk parti 380 tanktan oluşuyordu. Alman Savunma Bakanlığı Eylül 1977’de 1800 adet Leopard 2’nin üretim talimatını verdi. İlk tank 25 Ekim 1979’da teslim edildi. 1979’da 6, 1980’de 114, 1981’de 220 Leopard 2 birliklere teslim edildi ve bu tanklar M48A2G’lerin yerini aldı. 1982 itibariyle 380 Leopard 2 üretilerek ilk parti tamamlanmıştı. İlk partide 209 Leopard 2 Krauss-Maffei ve 171’i MaK  tarafından üretilmiştir. Orijinal beş seriden sonra Leopard 2 tanklarından üç seri daha sipariş edildi ve Almanya tarafından sipariş edilen Leopard 2 tanklarının miktarı 2,125’e çıktı. Altıncı seri Haziran 1987’de sipariş edildi ve Ocak 1988 ile Mayıs 1989 arasında üretilen 150 tanktan oluşuyordu. 100 tanktan oluşan yedinci seri Mayıs 1988 ile Nisan 1990 arasında üretildi. 75 tanktan oluşan son seri ise 1991’den Mart 1992’ye kadar üretildi. Bu resmi serilerin haricinde yapılan siparişlerle, kesin olarak bilinmemekle birlikte, günümüze kadar en az 3480 Leopard 2 tankının üretildiği ifade edilmektedir.

Leopard 2 Modellerine İlişkin Teknik Bilgiler

Leopard 2’nin seri üretimi sekiz ana partiden oluşmaktadır. Leopard 2 modellerinin ortaya çıkışı iki farklı yoldan gerçekleşmiştir. Birincisi ana partilerin üretimi sırasında görülen eksiklikler ve yapılabilecek iyileştirmeler sürekli olarak takip edilerek daha sonra üretilecek tanklarda geliştirmelere gidilmiştir. İkincisi, bir yandan üretim sürerken bu sırada modernizasyon çalışmaları da yürütülmüştür. Dolayısıyla Leopard 2’lerin 1970’lerin sonundan günümüze kadar olan gelişim sürecini tam olarak takip edebilmek için bu iki olguyu birlikte incelemek yararlı olacaktır.

a) Seri Üretim Partileri

Birinci Parti: Temel Leopard 2

İlk partide üretilen Leopard 2’ler doğal olarak tankın temelini teşkil etmektedir. Leopard 2’nin gövdesinde boşluklu çok katmanlı zırh bulunmaktadır, tankın boş ağırlığı 52 ton ve muharebe ağırlığı 55 tondur. Yürüyen aksam her iki tarafta bulunan kauçuk kaplı yedi yol tekeri ve dört dönüş silindiri ile önde avara kasnağı ve arkada bulunan tahrik dişlisinden oluşmaktadır. 1., 2., 3., 6. ve 7. yol tekerlerine gelişmiş sürtünmeli amortisör entegre edilmiş ve burulma çubuklu süspansiyon kullanılmıştır. Lastik burçlu uç konektörlere sahip Diel 570F paletleri, çıkarılabilir lastik pedlere sahiptir ve her palet için 82 bağlantı kullanır. Buzlu zeminde kullanım için 18 kauçuk ped sökülerek yerlerine aracın üzerinde bulunan palet tırnakları takılabilir. Yan etek zırhlarının ilk dört bölümü ağır zırhlıdır ve demiryolu ile taşınarak bunların yükseltilmesi gerekir. Geriye kalan üç bölüm standart kauçuk ve metalden imal edilmiştir, gerektiğinde yukarı katlanarak menteşe ile sabitlenebilirler.

Sürücünün bölümü aracın merkez hattının sağına konumlandırılmıştır. Sürücü için büyük, menteşe mili ile monte edilmiş, sağa doğru açılan, kaldır-döndür tipi tek parça bir kapak tasarlanmıştır. Sürücü kapağında iki periskop vardır, ayrıca sürücü bölmesinin solunda kapak kapalıyken kullanılabilecek harici bir periskop daha vardır. Kapaktaki merkezi periskop gece operasyonları için pasif bir kızılötesi görüşüyle değiştirilebilir. 120 milimetrelik 27 mermi şoför mahallinin solundaki gövdenin ön bölümünde özel bir cephanelikte saklanmaktadır. Sürücünün koltuğunun altında bir acil çıkış kapağı bulunmaktadır.

Leopard 2’nin sürücü bölümü.

Gövde kenarlarının üçte biri ağır balistik etekle, kalan kısım çelik takviyeli kauçuk eteklerle kaplanmıştır. Mayınlara karşı daha fazla koruma sağlamak amacıyla tankın taban kenarları 45° eğimli üretilmiş ve zemin oluklarıyla takviye edilmiştir. Çok katmanlı zırhla donatılan taret tankın merkezine konumlandırılmıştır. Zırh, farklı sertlik, elastik malzemeler ve diğer metal olmayan malzemelerden oluşan çelik plakaların birleşiminden oluşur. Taretin sağ yarısında komutan ve nişancı yer almaktadır, nişancı komutanın ön altında oturmaktadır. Taretin sol yarısında ise yükleyici yer almaktadır. Komutanın ve yükleyici arkaya doğru açılan dairesel kapaklara sahiptir ve altı periskop komutan için her yönden görüş sağlar. Her iki kapakta da 7.62 milimetrelik MG 3 makineli tüfeği için hakla şeklinde montaj yerleri vardır fakat silah genelde yükleyicinin tarafına konumlandırılır. 15 top mermisi taretin arkasındaki çıkıntının solunda bulunur, bu bölme elektrikli bir kapı ile savaş kompartımanından yalıtılmıştır. Bu bölme isabet alırsa, bölmenin üzerinde yer alan infilak panelleri patlamayı yukarı doğru yönlendirecek şekilde tasarlanmıştır.

Leopard 2’nin birincil silahı Rheinmetall üretimi yivsiz 120 milimetre L44 topudur. Bu top aynı zamanda M256 adıyla M1 Abrams tanklarının ana silahıdır. L44 topu, WNA-H22 elektro-hidrolik atış kontrol sistemi ile donatılmıştır, yatay ve dikey eksende tamamen stabilizedir.  Top açısı -9 ile +20 derece arasındadır. 120 milimetre L44 topu 530 cm uzunluğa sahiptir ve ağırlığı 3780 kilogramdır. Top Rheinmetall tarafından üretilen iki farklı mermi kullanmaktadır: DM-33 KE olarak bilinen APFSDS-T ve DM-12 MZ olarak bilinen HEAT-MP-T (çok amaçlı). Her iki mermide de yanar kovanlar kullanılmıştır. Eş eksenli MG-3, topun soluna konumlandırılmıştır ve 4,750 makineli tüfek mermisi taşınmaktadır.

Nişancının görüşünü sağlayan birincil aygıt olan EMES 15 için termal görüş henüz hazır olmadığından ilk partideki Leopard 2’ler bundan yoksun olarak üretilmiştir. Fakat daha sonra termal görüş eklenebilmesi için araçta gerekli düzenlemeler yapılmıştı. Tankın gece muharebe kabiliyetini geliştirmek için PZB 200 düşük ışık seviyeli TV sistemi geçici olarak 200 Leopard 2’ye entegre edilmiştir. Nişancıya ait sekiz kat büyütme özelliğine sahip FERO-Z18 teleskopu da eş eksenli olarak topun yanında yer almaktadır. Carl Zeiss tarafından üretilen iki kat ve sekiz kat büyütme özellikleri olan PERI R-17 panoramik görüşü bağımsız ve tam stabilize olarak komutan bölmesinde bulunmaktadır. Bu 360 derecelik görüş alanı sağlar ve gerektiğinde nişancının kontrolünün komutana geçmesine olanak tanır. Atış kontrol sistemi dört saniyede üç menzil değerini hesaplayabilir. Aralık verileri atış kontrol bilgisayarına iletilir ve atışı hesaplamak için kullanılır. Ayrıca lazer mesafe ölçer, nişancının birincil görüşüne entegre olduğundan, nişancı doğrudan dijital aralık ölçümünü okuyabilir. Lazer nişanlayıcı 10 kilometre mesafede yalnızca 20 santimetre yanılma payına sahiptir. Taretin solunda, dışarıya doğru açılan bir mühimmat tedarik kapağı bulunmaktadır. İki grup halinde taretin her iki yanında bulunan dörder adet 76 milimetrelik Wegmann sis bombası fırlatıcıları tek tek ya da salvo halinde ateşlenebilir. SEM 25/SEM 35 radyoları komutanın arkasında yer alan taret çıkıntısının sağına konumlandırılmıştır. Bunlar 26-70 MHz bandında çalışmaktadır ve sırasıyla maksimum 25 ve 12 kilometrelik menzilleri vardır. Radyo antenleri mürettebat bölmelerinin sol ve sağ arkasında bulunmaktadır.

Tankın motor kompartımanı arkada yer almaktadır ve muharebe kompartımanından yanmaz bir bölme ile ayrılmaktadır. Tank gücünü 12 silindirli 4 zamanlı, sıvı soğutmalı 47.6 litrelik MTU MB 873 Ka-501 turbo beslemeli dizel motordan almaktadır. Bu motor 2600 devirde 1500 beygir güç üretmektedir. Motor sekiz adet 12-volt/125 Ah bataryalarla çalıştırılmaktadır ve 24 voltluk bir elektrik sistemine sahiptir. Leopard 2’nin maksimum yol hızı saatte 68 kilometredir fakat bu barış zamanlarında saatte 50 kilometre ile sınırlandırılmıştır, geriye doğru ise saatte 31 kilometre hıza ulaşabilir. Yakıt tüketimi yolda katedilen her 100 kilometre için yaklaşık 300 litre, arazide ise 100 kilometre için 500 litre olarak hesaplanmıştır. Hidro kinetik planet uydu dişli vites kutusu Renk HSWL 354 ve entegre servis freni motora eşlik ederek 15 dakika içerisinde değiştirilmeye olanak sağlayan kompakt bir güç paketini oluşturmaktadır. Dört ileri ve iki geri vites tork konvertörü aracılığıyla gerektiğinde Leopard 2’nin olduğu yerde dönebilmesini sağlamaktadır. Şanzıman sürücü tarafından önceden belirlenen vitese otomatik geçebilmektedir. Soğutma havası çıkış ızgarası, arka plakanın üst kısmında oldukça belirgindir ve 28. aracın yapımından sonra güçlendirilmiştir. Dikey çubuklara sahip egzoz ızgaraları hava giderme menfezlerinin solunda ve sağında bulunur. RPP adı verilen hata sistemi ile meydana gelen arızalar tespit ediliyordu.

Dört adet 9 kilogramlık Halon yangın tüpü sürücünün pozisyonunun sağına yerleştirilmiştir. Tüpler borulara ve hortumlara bağlanmıştır. Otomatik bir yangın tespit sistemi tankın içinde ya da motor bölümünde sıcaklık yaklaşık 85 dereceye ulaştığında tüpleri otomatik olarak devreye sokmaktadır. Tüpler ayrıca sürücü tarafından da kontrol edilebilmektedir. Fazladan 2.5 kilogramlık Halon da zemine, topun tam altına sabitlenmiştir. Leopard 2, aracın içerisinde 4 mbar basınç oluşturan müstakil bir NBC koruma sistemine sahiptir. Sistem gövdenin solunda yer almaktadır ve NBC korumasının filtresi buradan değiştirilebilmektedir. Tankta yer alan el aletlerinin ve diğer ekipmanların çoğu gövdeye yerleştirilmiştir.

Leopard 2, 1.20 metre derinliğindeki sulardan hiçbir ön hazırlık ve muharebe etkinliği kaybı olmaksızın geçebilmektedir. 2.25 metrelik derinliklerden geçmeden önce (derin geçiş) dahili hidrolik ve pnömatik contaların aktif hale getirilmesi ve taretin arkasında yer alan portatif şnorkelin komutan kupolasına takılması gerekir. 4 metre derinliğindeki su engellerinden geçmeden önce 15 dakikalık bir hazırlık yapılması ve üç parça halindeki özel bir şnorkelin komutan kupolasına takılması zorunludur.

İkinci Parti: Leopard 2A1

İkinci partinin üretimi Mart 1982-Kasım 1983 arasında tamamlanmıştır. En önemli değişiklikler yan rüzgar hızı sensörünün kaldırılması ve komutan vizöründeke korumalara çok boyutlu şekil verilmesiydi. Texas Instruments tarafından sağlnana ve Carl Zeiss tarafından üretilen termal görüş nişancının birincil EMES 15 görüşüne eklendi. Top kontrol sistemi, hata kontrol sistemi kapsamına dahil edildi. Yakıt doldurma ağızları motor bölümünün üstünden alınarak tankın sağ ve soluna getirildi, böylece yakıt doldurmak için gereken süre azaldı. Mürettebatın kendi arasındaki iletişim için harici başlıklı kulaklı sistemi bağlantısı taretin sol arkasına eklendi. Mühimmatların konduğu raflar M1A1 Abrams ile aynıydı. İki ayak paneli güç paketinin üzerine yerleştirilerek bakım sırasında direksiyon sisteminin ve elektrik bağlantılarının zarar görmesinin önüne geçildi. Tankın arkasındaki çekme halatı yeniden konumlandırıldı ve uzunluğu 5 metreye çıkarıldı. Bu değişikliklerin ardından ikinci partide üretilen tanklar Leopard 2A1 olarak isimlendirildi.

Üçüncü Parti

Üçüncü partinin üretimi Kasım 1983-Kasım 1984 arasında tamamlanmıştır. Bu partideki en dikkat çekici değişiklikler deflektör eklenmesiyle komuntanın birinci panoramik görüşü olan PERI R-17’nin 50 milimetre yükselmesidir. NBC korumasını sağlayan sistemin üzeri daha büyük bir plaka ile kaplanmıştır. Bu değişiklikler daha sonra ikinci partide üretilen Leopard 2’ler üzerinde de uygulanmıştır. Bu partide üretilen araçlarda isim değişikliğine gidilmemiştir ve Leopard 2A1 olarak isimlendirilmişlerdir.

İlk Partinin Modernizasyonu: Leopard 2A2

EMES 15 ateş kontrol sistemi için termal görüş kullanılabilir hale geldiğinde, ilk parti kapsamında üretilen Leopard 2’lerin, ikinci ve üçüncü parti kapsamında üretilen tanklarla aynı seviyeye gelecek şekilde modernize edilmesine karar verildi. Bu çalışmalar 1984-1987 yılları arasında sürdü. Dolayısıyla Leopard 2’nin modernizasyonu ile seri üretimi aslında aynı anda yürütülmüştür. Dördüncü partide, daha önce yapılan bu değişikliklere ek olarak, iptal edilen reflektörün yeri dairesel bir plaka ile kaplanmıştır. Bu değişiklik araca kendine has bir görüntü kazandırmıştır. Bu partiden çıkan araçlar Leopard 2A2 olarak isimlendirilmiştir.

Dördüncü Parti: Leopard 2A3

Dördüncü partinin üretimi Aralık 1984-Aralık 1985 arasında gerçekleştirilmiştir. Bu partideki tanklarda yapılan en önemli değişiklikler yeni dijital SEM 80/90 VHF telsiz radyoların kısa antenlerle birlikte entegre edilmesi ve dikey egzoz ızgaraları yerine yatay demirli ızgaraların kullanılmasıdır. Teslimat öncesinde bu partideki araçlara üç farklı yeni kamuflaj uygulanmıştır: bronz yeşili, deri kahverengisi ve katran siyahı. Yapılan testlerde taretin solunda yer alan mühimmat ikmal kapağının, alınabilecek bir isabetin ardından sızdırma yapabileceği görüldü. Bunun sonucunda, NBC koruması kapsamında araç içerisinde oluşturulan basıncı olumsuz etkileyerek, mürettebatı tehlikeye sokabileceği gerekçesiyle mühimmat ikmal kapaklarının kaynaklanarak iptal edilmesi kararlaştırıldı. Bu parti kapsamında üretilen tanklar Leopard 2A3 olarak isimlendirildi.

Beşinci Parti: Leopard 2A4

Bu partinin üretimi Aralık 1985-Mart 1987 arasında tamamlanmıştır. Yeni mühimmatın kullanımı için yeni bir dijital atış kontrol bilgisayarı entegre edilmiştir. İsabet halinde mürettebatın yaşama şansını artırmak amacıyla Deugra tarafından geliştirilen ve ateş ve patlamaları bastırmaya yarayan yeni bir sistemde kullanılmaya başlanmıştır. Ayrıca dönüş silindirlerinin konumları değiştirilmiştir. Leopard 2A4, diğer eski modeller de bu seviyeye yükseltildiği ve aralarında Türkiye’nin de olduğu bir çok ülkeye ihraç edilmesi bakımından önemlidir. Türkiye 2006 yılının sonunda 430 milyon Amerikan Doları bedelle 354 adet Leoapard 2A4’ü Almanya’dan satın almıştır. Tanklar üzerinde yerli modernizasyon çalışmaları yürütülmektedir.

Altıncı, Yedinci ve Sekizinci Parti

Haziran 1987-Mart 1992 üretimi tamamlanan bu üç partinin tamamı Leopard 2A4 olarak isimlendirilmiştir. Tankların üzerinde nispeten küçük değişiklikler yapılmıştır. Altınca partideki tanklarda bakım gerektirmeyen bataryalar ve çinko kromat içermeyen boyalar kullanılmıştır. Diehl 570FT paletleri ilk defa kullanılmaya başlanmıştır. Merkezi uyarı ışığı gövde içerisinde, sürücü bölmesinin tam önündeki küçük bir boşluğa alınmıştır. Önde kalan yan etek zırhlarına kutu şekli verilmiştir. Yedinci parti kapsamında üretilen tanklar özellikleri bakımından altıncı parti ile tamamen aynıdır.

Sekizinci partide namlu referansı için kullanılan kolimatör topun ucunun sağ tarafına takılmıştır.  Namlu referans sistemi nişancının, optik sistemlerle tankın topunun dağılım ilişkisini kısa sürede anlayabilmesini sağlar. Bu sistem daha sonra bütün tanklara entegre edilmiştir. Bunun dışındaki değişiklikler bomba atarların ve yan eteklerin, şekli ve konumuna dair küçük detaylardan ibarettir.

b) Modernizasyon Sonrası Modeller

Leopard 2A5:

1998 ortasına kadar üretilen ve eski modeller için de kit olarak kullanılan önemli bir modeldir. Operasyon sırasında tam yüklü hali yaklaşık 60 tondur. Bu modelde L44 topunun geri tepme dengeleme sistemi geliştirilmiş ve namlu çıkış hızı daha yüksek DM-53 APFSDS mermileri kullanılmaya başlanmıştır. Atış performansı dışında tankın koruması da daha önceki modellere kıyasla arttırılmıştır. Taretin önüne ve ön yan kısımlarına “V” şeklindeki boşluklu kompozit zırh plakaları eklenerek koruma başarımı önemli ölçüde iyileştirilmiştir. Bu noktada çift tarafa eğimlendirilmiş boşluklu zırh sistemi akıllara “shot trap” denen, seken merminin üst gövde çatısına nüfuz etme problemini akıllara getirebilir fakat Alman mühendisleri boşluklu kompozit zırh plakalarını, çok hassas açı ölçer cihazlar ile hesaplayıp tanka maksimum korumayı sağlayacak konum ve şekilde tasarlamışlardır. Bunun yanı sıra tankın iç kaplaması da kimyasal delim gücüne sahip mühimmatların etkisini azaltmak için özel bir kaplama ile yeniden güncellenmiştir.

Tatbikat sırasında Leopard 2A5. V şeklindeki zırh entegrasyonundan sonra açıkta kalan kısa top uzunluğu ile kolayca ayırt ediliyor.
Boşluklu zırhların iç yapısı.

Leopard 2A6:

Leopard 2A6 modelindeki en büyük farklılık L44 ile değiştirilen L55 topudur. Bu yeni topun kalibresi L44 ile aynı olsa da boyu daha uzundur (Leopard 2A6’da L55 topunun kullanıma girmesiyle Long/Limuzin gibi takma adlar tankla birlikte anılır olmuştur). Tankın topunun boyunun uzun olması mühimmatın ağırlığını değiştirmemiştir fakat mühimmatın isabetini, zırh geçme potansiyelini ve ateşlediği mermilerin namlu çıkış hızını büyük oranda iyileştirmiştir. Bazı askeri otoritelere göre L55 topu, ateş kontrol sistemlerinden bağımsız olarak yapılan bir değerlendirmede, dünya tarihindeki en isabetli tank toplarından biri olarak görülmektedir. Bu topu Altay ve K2 Black Panther tankları da kullanmaktadır.

L44 ve L55 toplarının boyutsal karşılaştırılması.
Leopard 2A6

Leopard 2A6M:

NATO’nun Afganistan müdahalesi döneminde edinilen deneyimlerle geliştirilmiş özel bir modeldir. Bu modelde tankın şasi dayanımı yükseltilmiş, gövde altı kalınlaştırılmış ve bu sayede mayınlara karşı eskiye nazaran daha iyi bir koruma sağlanmıştır.

Kanada ordusu bünyesinde Afganistan’da görev yapan bir Leopard 2A6M.

Leopard 2 PSO (Peace Support Operations):

2008 yılında gösterime sunulan modeldir. Irak Savaşı döneminde edinilen şehir savaşı deneyimleri neticesinde geliştirilmiştir. Tankın önünde barikatları yıkmak/geçmek için kepçe ağzı bulunur. Tank, zırh delici mermiler atmayacağından ve dar sokaklarda rahat hareket etmesi gerektiğinden kısa bir namlu ile donatılmıştır. Makineli tüfek yuvası elektronik olarak uzaktan kontrol edilmektedir. Binalardan tankın üzerine gelebilecek tehditlere karşı zırh kaplaması üst çatı kısmında normal Leopard 2’lere kıyasla daha kalındır.

Obama döneminde değişen Ortadoğu savaş politikası ordu güçlerinin sahadan çekilip yerel grupları silahlandırmaya doğru evrildiği için bu projeler gözden düşmüştür. Bu araç hiçbir ordu tarafından istenmedi ve seri üretime girmedi. Fakat bu modelde temel alınan bazı fikirler 2A7 için önemli bir ayak oluşturmuştur.

Leopard 2 PSO

Leopard 2A7/2A7+:

En gelişmiş ve güncel Leopard 2 modelidir. İlk Leopard 2A7, 10 Aralık 2014 tarihinde Münih’teki Alman Ordusu’na teslim edilmiş ve testleri hala devam etmektedir. Leopard 2A7, KMW(Krauss-Maffei Wegmann şirketi) modeli 2A7+’den temelde farklıdır ve şehir içinde savaş için optimize edilmemiştir. Dönüştürmek için toplam 20 araç sağlanmıştır. Tankta pek çok farklı ve yeni teknoloji bulunmaktadır. Temel olarak 2A6M tabanlı bir geliştirme programıdır.

2A7 modelinde tankın havalandırma sistemi tamamen elden geçirilerek hava sirkülasyonu iyileştirilmiştir. Tankın ana motorunun herhangi bir nedenle kullanılamaması durumunda, tankın en azından elektronik harp sistemlerinin çalışır durumda kalması için Steyr M12 yedek güç ünitesi entegre edilmiştir. Motorun çıkışları termal kameralara karşı görünürlüğü düşürmek amacıyla açığa çıkan ısıyı gizlemek için Barracuda sistemi ile güncellenmiştir. Tankın atış kontrol sistemleri tekrar güncellenmiş ve atış performansı daha da isabetli hale getirilmiştir. Termal kameralara eklenen yeni teknoloji ile algılanan ısı doğrudan modellenebilir hale gelmiştir. Ayrıca tanka eklenen yeni iletişim sistemleri ile doğrudan uydu bağlantısı ile veri aktarımı daha etkin/verimli bir hale getirilmiştir.

Leopard 2A7+

Bütün bunlara ek olarak 2A7+ modelinde tankın taret ve gövdesine çift katmanlı boşluklu kompozit zırh plakaları eklenerek koruma başarımı daha da yükseltilmiştir. Tankın içerisinden kontrol edilen MG3 makineli tüfek yuvası, FLW 200 silah platformu ile daha hassas hale getirilmiştir. Bu tank için geliştirilen HE (yüksek patlayıcı) mermilerin programlanabilir olması için ayrıca çalışmalar devam etmektedir. Bu geliştirme ve modifikasyonlarda, tankın hareket kabiliyetini olumsuz şekilde etkilemeyecek iyileştirme yapmak ilke olarak benimsenmiştir. Tanka entegre edilen sistemlerde, tankın ağırlığı ve birim alana uyguladığı basınç ne kadar artarsa artsın hareket kabiliyetinden ödün verilmemeye özen gösterilmiştir. Bu Alman zırhlı muharebe doktrininin gereksinimlerini ve önceliğini ortaya koymak açısından hassas bir noktaya işaret etmektedir.

Kaynaklar:

Content Protection by DMCA.com

6 Replies to “Leopard 2 Tankının Genel Analizi”

    1. Bahsedilmek istenen zırh “efektif zırh”. Yani 150 cmlik bir çelik zırh kadar mukavemet gösterdiği ifade ediliyor.

  1. Şimdi bu kadar bilgi sonucu yeni Altay tankımızı daha iyi kıyaslama kıstasına sahip olduk. Yazıyı nasıl okudum , ben bile anlayamadım. Ama tanklar hakkında kendi çapımda naçizane bir bilgiye sahip oldum. Çok teşekkürler.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir